"Tepkimiz artık çok daha sert olacak"

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, İsveç parlamentosunda kabul edilen Ermeni tasarısını kabul etmenin mümkün olmadığını söyleyerek, "ABD'de alınan kararda sürecin kendisi çok gayriciddiydi, İsveç parlamentosunun kararında ise muhteva, kararın kendisi çok gayriciddi. Çünkü birbirinden alakasız birçok konu araştırma yapılmadan bir araya getirilmiş. Burada açık şekilde Türkiye'den intikam almak isteyen bazı çevrelerin provokasyonu söz konusu" dedi.

Gayriresmi dışişleri bakanları toplantısı için Finlandiya'nın Lapland bölgesinde bulunan Davutoğlu, İsveç parlamentosunda Ermeni tasarısının görüşülüp bir oy farkla kabul edilmesinin ardından İsveç Dışişleri Bakanı Carl Bildt ile bir araya geldi.

Davutoğlu, görüşmenin ardından yaptığı açıklamada, İsveç parlamentosunda alınan kararla ilgili olarak iki açıdan üzgün olduklarını söyleyerek, bunun birincisinin prensip olarak bu tür tarihi konuların parlamentolar tarafından değerlendirilmemesi gerektiğini düşündüklerini kaydetti. Parlamenterlerin çoğunun doğal olarak tarihi olaylarla ilgili yeterli bilgiye sahip olmadıklarına işaret eden Davutoğlu, bu yabancı parlamenterlerin ne geçmişteki durumu ne de Türkiye'deki mevcut durumu iyi bildiğini söyledi.

"Bu karar bizim açımızdan büyük bir hatadır, prensip olarak kabul etmemiz mümkün değildir" diyen Davutoğlu, parlamentoların tarihi olaylarla ilgili bu tür kararlar almasını kabul edemeyeceklerini vurguladı. Davutoğlu, "Eğer parlamentolar böyle bir şey yapmaya kalkarsa, siyasi olduğu kadar entelektüel olarak da bir kaos ortaya çıkar. Tarihin bu şekilde siyasileştirilmesi toplumlarımız için büyük sorunlara neden olur" diye konuştu.

Bakan Davutoğlu, bu karardan neden şoke olduklarının ikinci sebebinin de Türkiye-İsveç ilişkilerinin mükemmel düzeyde seyretmesi olduğunu belirterek, iki ülke arasında bir nevi stratejik ortaklık bulunduğunu, gelecek hafta Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın İsveç'e gitmesinin ve ilişkilerin çok daha ileriye götürülmesinin planlandığını hatırlattı. "İlişkileri öyle bir seviyeye çıkartacaktık ki sadece Avrupa'da değil dünyada bir örnek olacaktı" diyen Davutoğlu, bu karar çok ciddi bir gelişme olduğu için Erdoğan'ın ziyaretini gözden geçirerek, iptal etmek zorunda kaldıklarını kaydetti. Türkiye'nin Stockholm Büyükelçisi Zergün Korutürk'ün de istişareler için Ankara'ya çağrıldığını hatırlatan Davutoğlu, "Bu kadar dost bir meclisten böyle bir karar beklemiyorduk" dedi.

İsveç Dışişleri Bakanı Bildt'e bütün bu görüşlerini aktardığını söyleyen Davutoğlu, "Gelecekte bölgedeki birçok gelişmeyi provoke eden bu tür kararların alınmayacağını umuyoruz. Sayın Bildt'e bundan sonrası için İsveç hükümetinden ve İsveç parlamentosundan beklentilerimizi de aktardım. Danışmaları sürdüreceğiz" diye konuştu.

Bir gazetecinin Avrupa'da bu tür kararların alınmaya devam edilmesi durumunda Türkiye'nin ne yapacağını sorması üzerine Davutoğlu, bu tür inisiyatiflerle alınan kararlarda iyi niyet görmediklerini söyleyerek, şunları kaydetti:

"Tabii ki bundan önce olduğu gibi bundan sonra da Türkiye'nin tepkisi çok sert olacaktır. Biz kendi tarihimizi başkalarının değerlendirmesine izin vermeyiz. Bazıları için 1915 yılı Ermeni meselesi olarak görülebilir, ama bizim için 1915, bir ulusun ülkesini çok büyük ordulara karşı savunduğu Çanakkale demek."

Davutoğlu, artık bugün niyetlerinin bu tür tarihi konuları tartışmak olmadığını belirterek, bunun yerine bütün Avrupalıların ve Kafkas halklarının önlerinde uzanan parlak gelecek için birlikte çalışması gerektiğini bildirdi. Bakan Davutoğlu, "Eğer bu tür şeyler tekrar ederse Türk halkı bu tarz bir hakareti asla kabul etmeyecektir. Bu tür kararlar kabul edilemezdir ve önlemler almak durumunda kalırız" dedi.

İSVEÇLİ BAKAN BİLDT: ÇOK ÜZGÜNÜM

Carl Bildt de, tarihi konuların parlamento kararları ile siyasileştirilmesini doğru bulmadığını ifade ederek, "Bu tür kararlar yakınlaşma süreçlerinin altını oyuyor. Sadece bununla kalmayıp aynı zamanda farklı başka açılardan da önemli bir karar ve çok üzgünüm" dedi.

Şu anda kararın alınmış durumda olduğunu ve bundan sonra artık bunun sonuçlarına bakmak gerektiğini söyleyen Bildt, her ne kadar Türkiye'nin tepkisini anlıyor olsa da büyükelçinin çağrılma kararından dolayı ayrıca üzgün olduğunu kaydetti.

Bildt, bu karara rağmen İsveç'in Türkiye'nin AB'ye katılım sürecine verdiği çok büyük desteği sürdüreceklerini söyleyerek, "Türkiye'yi ilerde görmek istediğimiz Avrupa'nın çok önemli bir parçası olarak değerlendiriyoruz ve bu konuda elimizden gelen en güçlü desteği veriyoruz" dedi. Bildt, zorluklarına rağmen Türkiye'deki reform sürecine güçlü destek verme arzusunda olduklarını da hatırlatarak, "Şu anda gelecekten çok geçmişle ilgilenmek zorunda kaldığımız zor bir durumdayız. Aslında gelecekle ilgilenmemiz gerekiyor, ama şu anda içinde bulunduğumuz durum bu" diye konuştu.

Bir gazetecinin İsveç kabine üyelerinin neden oylamada bulunmadığını sormasına karşılık da Bildt, kabine olarak oy kullanmadıklarını, çünkü İsveç'teki parlamenter sistemin farklı olduğunu ve bu sisteme göre kabine üyelerinin oylamada yer almadığını bildirdi.

Bildt, bu sürecin başından beri tartışmaların içinde yer aldıklarını ve parlamenterleri bu kararın yanlış olduğu konusunda ikna etmeye ciddi şekilde uğraştıklarını söyleyerek, işin arka planına bakılacak olursa bu oylamanın her yıl yapıldığını, ancak bu yıl iç siyasi tartışmalar nedeniyle kararın kabul edildiğini belirtti.

Bakan Davutoğlu, Bildt ile yaptığı ortak açıklamanın ardından Finlandiya'daki toplantı ve İsveç parlamentosunun kararına ilişkin Türkçe konuştu.

Lapland'daki toplantının çok önceden kararlaştırıldığını ifade eden Davutoğlu, burada AB'nin geleceği hakkında beyin fırtınası yapmak amacıyla bir araya geldiklerini ve Türkiye'nin yanı sıra AB'nin Akdeniz ekseni üyeleri Fransa, İtalya ve İspanya ile kuzey üyeleri İsveç, Finlandiya ve Estonya dışişleri bakanlarının davet edildiğini aktardı. Davutoğlu toplantıda ayrıca AB Dışişleri Bakanı Catharina Ashton'un da yer aldığını belirterek, Türkiye olarak burada bulunmasının Avrupa'nın geleceğine yönelik tartışmalar açısından büyük önem taşıdığını kaydetti.

Carl Bildt'in kendisinden görüşme talebinde bulunduğunu ve çok dostane bir görüşme yaptıklarını söyleyen Davutoğlu, şunları söyledi:

"Kendisine bu kararın sonrasında duyduğumuz haklı hayal kırıklığını bir kez daha ifade ettim ve parlamentoların tarihi konularla ilgili kararlar almasını kabul etmemizin mümkün olmadığını söyledim. O da bana tamamen katıldığını ifade etti."

Davutoğlu, Bildt'e ikinci olarak da Türkiye-İsveç ilişkileri bu kadar iyiyken parlamentodan böyle bir kararın çıkmasını anlamalarının mümkün olmadığını da aktardığını söyleyerek, şöyle konuştu:

"Bunun her iki açıdan da bir tür provokasyon, ikili ilişkileri ve yürümekte olan süreci provoke etmeye dönük bir girişim olduğunu söyledim. Kendisi de buna katıldı. Hükümet olarak ellerinden geleni yaptıklarını, ama maalesef böyle bir sonuç ortaya çıktığını söyledi. Türkiye ile ilişkileri daha iyi bir noktaya getirmek için kararlılık içinde olduklarını ve bunun için her türlü adımı atmaya çalışacaklarını belirtti. Türkiye'nin tepkisini anlayışla karşıladıklarını da söyledi."

Bildt'in bu kararlılıklarının çok güçlü mesajlarla Türk kamuoyuna iletilmesini istediğini de belirten Davutoğlu, İsveçli bakanın AB konusunda da Türkiye'yi geçmişte olduğundan daha güçlü desteklemeye devam edeceklerini söylediğini aktardı. Davutoğlu daha sonra şunları kaydetti:

"Ancak tabii bizim bu konudaki kararlılığımız kesindir. Sayın Başbakanın gezisi iptal edildi, büyükelçimizi istişareler için çağırdık. Bu gelişmeleri değerlendireceğiz. ABD'de alınan kararda sürecin kendisi çok gayriciddiydi, İsveç parlamentosunun kararında ise muhteva, kararın kendisi çok gayriciddi. Çünkü birbirinden alakasız birçok konu araştırma yapılmadan bir araya getirilmiş. Burada açık şekilde Türkiye'den intikam almak isteyen bazı çevrelerin provokasyonu söz konusu. Carl Bildt de benimle aynı görüşleri paylaştı."