Bu hafta neler oldu

Bu hafta küresel piyasaların odağında ABD Merkez Bankası (Fed)’in faiz kararı vardı. Fed, piyasa beklentilerine paralel olarak fonlama faizinde değişikliğe gitmeyerek %0-0,25 bandında sabit bıraktı. Ayrıca Fed, ABD ekonomisinin koronavirüs pandemisinde toparlanmasına yardımcı olmak için faizleri en azından 2023 yılına kadar sabit tutacağının sinyalini verdi. Yurt içinde ise sanayi üretim ve merkezi yönetim bütçe dengesi verileri ön plana çıktı. TÜİK verilerine göre sanayi üretimi temmuz ayında aylık %8,4, yıllık %4,4 artarken Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın verilerine göre bütçe açığı yılın ilk 8 ayında 110,9 milyar TL oldu. Haftaya yatay başlayan ve hafta içinde 1.096,7-1.118,7 aralığında hareket eden BİST100 Endeksi, %0,84 artışla 1.111,96 puandan haftayı tamamladı. Jeopolitik risklerin de etkisiyle TL’deki değer kaybı hafta boyunca devam etti.  Dolar/TL ve Euro/TL rekor üstüne rekor kırarken sırasıyla 7,5788 ve 8,9925 ile tarihi zirvelerini yineledi. Altının onsu 1.933-1974 dolar, gramı ise 464-476 TL aralığında işlem gördü. TCMB’nin brüt döviz rezervleri geçen hafta 400 milyon dolar artarak 45.281 milyar dolara çıktı. Yurt dışı yerleşik yatırımcılar 4-11 Eylül haftasında reel olarak (fiyat ve kur etkisinden arındırılmış) 30,2 milyon dolar hisse senedi, 32,4 milyon dolar repo dahil Devlet İç Borçlanma Senedi (DİBS) sattı. Aynı haftada yurt içinde yerleşik gerçek kişilerin döviz mevduatı 255 milyon dolar artarak 135.483 milyon dolara ve tüzel kişilerin döviz mevduatı 979 milyon dolar artarak 83.194 milyon dolara yükseldi. Haftanın başında 523 seviyelerinden işlem gören Türkiye’nin dolar bazlı 5 yıl vadeli CDS oranı, haftanın son işlem gününde 500 puanın hemen altına geriledi.

Haftanın ilk işlem gününe yatay başlayan BİST100 Endeksi, seans içinde 1.110 seviyesine kadar yükseldi ve seansı %0,42 primle 1.107 seviyesinden tamamladı. Türkiye 2 yıllık tahvil faizi %13,31, 10 yıllık tahvil faizi %13,50, ABD 10 yıllık tahvil faizi %0,669’dan hafta açılışını yaptı. Dolar/TL 7,47, Euro/TL 8,86 seviyelerinden haftaya başladı. 

Pazartesi günü açıklanan TÜİK verilerine göre sanayi üretimi temmuz ayında aylık %8,4, yıllık %4,4 arttı. Sanayinin alt sektörleri incelendiğinde, 2020 yılı Temmuz ayında madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre %4,9 azalırken, imalat sanayi sektörü endeksi %5,1 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi %1,4 arttı.

Yine TÜİK tarafından açıklanan verilere göre sabit fiyatlarla perakende satış hacmi, temmuzda yıllık bazda %11,9 arttı. Bu ayda gıda dışı satışlar (otomotiv yakıtı hariç) %13,9, gıda, içecek ve tütün satışları ise %12,3, otomotiv yakıtı satışları %7,2 yükseldi. Toplam ciro endeksi ise temmuz ayında, yıllık bazda %20,2 artış gösterdi.

Tarım ÜFE, ağustosta aylık %0,22 yıllık %17,36 artış gösterdi. Ağustosta artışın yüksek olduğu alt gruplar ise %4,49 ile tahıllar (pirinç hariç), baklagiller ve yağlı tohumlar olarak kaydedildi.

İngiltere'de hükümetin, Avrupa Birliği (AB) ile varılan Brexit Anlaşması'nı tek taraflı değiştirecek "İç Piyasalar Yasa Tasarısı" parlamentodaki ilk oylamayı geçti. Uygulama gereği, tasarının cuma gününe görüşülmesine devam edilecek. Bu süreçte, verilecek değişiklik önergeleri oylanacak, olası değişikliklerin ardından tasarı yeniden oylamaya sunulacak.

Euro Bölgesi’nde temmuzda, sanayi üretimi aylık bazda %4,1 yükselirken yıllık bazda %7,7 azaldı.

Salı günü açıklanan Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın verilerine göre bütçe açığı yılın ilk 8 ayında 110,9 milyar TL oldu. Ağustos ayında merkezi yönetim bütçe giderleri 80,3 milyar TL, bütçe gelirleri 108,6 milyar TL ve bütçe fazlası 28,2 milyar TL, faiz dışı bütçe giderleri 68,4 milyar TL ve faiz dışı fazla ise 40,1 milyar TL oldu.

Ankara'da 13 Ağustos'ta imzalanan "Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Libya Devleti Ulusal Mutabakat Hükümeti Arasında Mutabakat Zaptı" onaylanarak Resmi Gazete'de yayımlandı. Buna göre, iki ülkenin hükümetleri, Libya'daki kalkınma projelerinin icrasına yönelik ülkede istikrarı sağlama ve iki ülke arasında gerçek bir ortaklığın temellerini atma üzerindeki doğrudan etkileri göz önüne alarak çalışmalara devam etmenin önemini vurguladı.

Türkiye'de konut satışları, Ağustos'ta yıllık bazda %54,2 artarak 170 bin 408'e ulaştı. Ağustos'ta satılan konut sayısı bir önceki aya göre %25,7 geriledi.

ABD sanayi üretimi, ağustos ayında %0,4 ile beklentilerin altında bir artış gerçekleştirdi. ABD Fed New York Şubesi imalat endeksi, eylülde piyasa beklentisinin üzerinde gerçekleşerek 17 değerine yükseldi. ABD'de ithalat fiyat endeksi Ağustos'ta aylık %0,9 ve ihracat fiyat endeksi %0,5 artarak piyasa beklentilerinin üzerinde gerçekleşti. ABD'de perakende satışlar, ağustos ayında %0,6 ile beklentinin altında bir artış gerçekleştirdi.

Çin’de ağustos ayında, perakende satışlar bir önceki yılın aynı dönemine göre %0,5, sanayi üretimi ise %5,6 artış kaydetti. Böylelikle Çin ekonomisi ağustos ayında toparlanma sinyalleri verdi.Çin Devlet Konseyi Gümrük Tarife Komisyonu, 16 Eylül 2021'e kadar ABD'den ithal edilen endüstriyel yağlar ve balık yemi dahil 16 ürüne ek tarife uygulanmayacağını açıkladı.

Çarşamba günü Fed, piyasa beklentilerine paralel olarak fonlama faizinde değişikliğe gitmeyerek %0-0,25 bandında sabit bıraktı. Ayrıca Fed, ABD ekonomisinin koronavirüs pandemisinden toparlanmasına yardımcı olmak için faizleri en azından 2023 yılına kadar sabit tutacağının sinyalini verdi. Dün yayınlanan karar metninde ise  "Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) zamanla ortalama yüzde 2 enflasyona ulaşıncaya ve uzun vadeli enflasyon beklentileri yüzde 2'de kalana kadar para politikasında genişleyici duruşunu korumayı bekliyor." dendi.

TCMB verilerine göre konut fiyat endeksi, temmuzda aylık %1,4, yıllık %25,8 artışla 141,4 seviyesinde gerçekleşti.

OECD'ye göre, küresel ekonomik toparlanma hız kaybetse de, gerileme bu sene korkulduğu kadar derin olmayacak ve ekonomiler bir süre daha hükümetler ve merkez bankalarının desteğine ihtiyaç duyacak. Kurumun Haziran ayında bu yıl için ön gördüğü %6'lık daralma, kısıtlamaların sona ermesi ve ekonomik toparlanmanın başlaması ile %4,5 olacak şekilde revize edildi. Bu arada OECD, Türkiye için 2020 yılı GSYH beklentisini %-4,8'den %-2,9'a, 2021 yılı beklentisini de %4,3'ten %3,9'a revize etti.

Perşembe günü TCMB tarafından periyodik olarak açıklanan yurt dışı yerleşik yatırımcı menkul kıymet istatistiklerine göre 4-11 Eylül haftasında yurt dışı yerleşik yatırımcılar reel olarak (fiyat ve kur etkisinden arındırılmış) 30,2 milyon dolar hisse senedi, 32,4 milyon dolar repo dahil Devlet İç Borçlanma Senedi (DİBS) sattı. BİST100 Endeksi aynı haftada %1,51 değer kazanmış olup 2 yıllık gösterge tahvil faizinde ise değişiklik göstermedi.

Yine TCMB tarafından haftalık olarak yayınlanan verilere göre 11 Eylül ile biten haftada yurt içinde yerleşik gerçek kişilerin döviz mevduatı 255 milyon dolar artarak 135.483 milyon dolara ve tüzel kişilerin döviz mevduatı 979 milyon dolar artarak 83.194 milyon dolara yükseldi. Böylece yurt içi yerleşik gerçek ve tüzel kişilerin toplam döviz mevduatı 1.234 milyon dolar artarak 218.677 milyon dolar olarak gerçekleşti. 4 Eylül kapanışında 7,3994 olan TCMB dolar alış kuru 11 Eylül tarihinde 7,4554 seviyesine yükseldi. Böylelikle yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatının TL karşılığı 21,4 milyar TL artarak 1.630,3 milyar TL oldu.

TCMB’nin brüt döviz rezervleri geçen hafta 400 milyon dolar artarak 45.281 milyar dolara çıktı. Söz konusu dönemde altın rezervleri, 243 milyon dolar artışla 42 milyar 665 milyon dolardan 42 milyar 908 milyon dolara çıkarken toplam rezervleri, geçen hafta bir önceki haftaya kıyasla 643 milyon dolar artarak 87 milyar 546 milyon dolardan 88 milyar 189 milyon dolara ulaştı.

Borsa İstanbul, Pay Piyasası yapısını sadeleştirerek yeniden gruplandırıyor. Düzenleme, ilişkili tüm işlem esasları ile 01 Ekim 2020 tarihinde devreye alınıyor. Yeni pazar yapısında, işlem esasları açısından farklılıkların net olduğu Yıldız Pazar, Ana Pazar, Alt Pazar, Piyasa Öncesi İşlem Platformu ve Yakın İzleme Pazarı olacak.

Borsa İstanbul'da işlem yapma yetkisi verilenlere ve temsilcilerine verilebilecek disiplin para cezası artırıldı. Resmi Gazete'de yer alan değişikliğe göre, ilgili kişiye verilebilecek para cezası 5.000-50.000 TL'den 10.000-5.000.000 TL'ye çıkarıldı.

ABD'de işsizlik maaşı başvuruları 12 Eylül haftasında 860.000 ile beklenenden yüksek çıktı. (Beklenti: 850.000). Konut başlangıçları ise ağustos ayında %5,1 ile beklentilerin üzerinde sert düşüş yaşadı.

Euro Bölgesi'nde yıllık enflasyon, pandemi tedbirlerinin gevşetilmeye devam ettiği ağustos ayında -%0,2'ye indi.

Bugün açıklanan veriye göre ABD'de cari işlemler açığı 2. çeyrekte önceki seviyesi 111,5 milyar dolardan 170,5 milyar dolara yükseldi.

Haftanın son işlem gününe %pozitif başlayan ve 1.115,8 seviyesine kadar yükselen BİST100 Endeksi, %0,12 kazançla 1.111,96 puandan günü tamamladı.  Küresel piyasalarda karışık bir seyir izleniyor. Türkiye’nin 2 yıllık gösterge tahvil faizi %13,73, 10 yıllık tahvil faizi %13,74 ve ABD 10 yıllık tahvil faizi %0,69 seviyesinden işlem görüyor. Dolar endeksi 93 sınırının altına gevşerken, Euro/Dolar paritesi 1,1860 seviyesinin üzerinde işlem görüyor.

Uzun Vadede Ne Bekliyoruz…

9,48x olan BİST100 cari F/K çarpanı 9,4x olan 5 yıllık ortalamasına göre %-1,3 iskontolu. Türkiye özelinde 2018 ve 2019 yılında artan piyasa volatilitesinin azalmasıyla Borsa İstanbul son dönemde önemli bir ralli yaparak rekor tazelemesine rağmen koronavirüs ve petrol fiyatlarındaki hareketler nedeniyle uluslararası endekslere paralel şekilde 2017 yılından beri en düşük seviyelerini de gördü. Mevcut çarpanda iskonto olmasına rağmen önümüzdeki dönem için belirsizliklerin artıyor olması BİST için aşağı yönlü riskleri artırabilir.

2019’da tamamı ikinci yarıda olmak üzere toplam 1.200 baz puan indirime giderek politika faizini %12,00 seviyesine indiren TCMB, 16 Ocak’ta yapılan 2020 yılının ilk toplantısında 75, 19 Şubat’ta 50, planlı toplantısından 2 gün önce olağanüstü toplanarak 17 Mart’ta 100, 22 Nisan’da 100 ve 21 Mayıs’ta 50 baz puan indirim yaparak toplamda 375 baz puan indirimle haftalık repo faizini %8,25’e çekti. 25 Haziran, 23 Temmuz ve 20 Ağustos toplantılarında ise değişiklik yapmayarak haftalık repo faizini mevcut %8,25 seviyesinde bıraktı. 

Ağustos ayında %0,86 artan TÜFE’nin TCMB beklenti anketine göre; Eylül ayında %1,07, Ekim ayında %1,46, 2020 yılı sonunda %11,46 ve 12 ay sonrasında %10,15 artması beklenmektedir. Yine aynı ankette Dolar/TL’nin 2020 sonunda 7,60, 12 ay sonrasında ise 7,94 olması öngörülmektedir. Cari dengenin 2020 sonunda 22,8 milyar dolar, 2021 yılında ise 20,2 milyar dolar açık vermesi beklenmektedir. GSYH büyümesinin 2020 ve 2021’de sırasıyla -%1,5 ve %4,2 olacağı öngörülmektedir. TCMB haftalık repo faizinin cari ay sonunda %8,62, 3 ay sonrasında %9,50, 6 ay sonrasında %9,64 ve 12 ay sonrasında ise %9,38 olması beklenmektedir. Hali hazırda %12,56 olan 10 yıllık tahvil faizlerinin 12 ay sonrasında %12,71 seviyesinde dengeleneceği beklenmektedir.

Rapor için tıklayınız.

https://www.bmd.com.tr/page/rapor_detay/4368/haftalik-bulten-18.09.2020.htm

Kaynak:BMD
Hibya Haber Ajansı