Çakır: Bir saatlik adalet yetmiş yıllık ibadetten evladır...

AK Parti Kocaeli Milletvekili ve Plan Bütçe Komisyon üyesi Sami Çakır Adalet Bakanlığı bütçesi görüşülürken yaptığı konuşmada “hiçbir ferdin hayatı ve hakkı hiçbir alanı koruma adına feda edilemez, edilmemelidir. Hele bir masumun hakkı tüm toplum için dahi iptal edilemez, edilmemelidir.”diye konuştu.

Plan Bütçe Komisyon üyesi Sami Çakır’ın Adalet Bakanlığı bütçesi üzerine yaptığı konuşma şu şekilde

BURADA KONUŞACAK MİLLETVEKİLLERİNİN ADALET KAVRAMIYL AİLGİLİ YOĞUN DÜŞÜNCE DÜNYASINI ORTAYA KOYACAKLARINA İNANIYORUM

Sayın Başkan, Sayın Bakanım, Komisyonumuzun değerli üyeleri, Bakanlığımızın değerli çalışanları, kıymetli basın mensupları; sizleri saygıyla selamlıyorum.

Öncelikle bütçe görüşmelerinin hayırlı uğurlu olmasını temenni ediyorum. Burada Adalet Bakanlığına verilen 2020 yılı bütçe rakamlarını inceden inceye değerlendirmeye tabi tutacak, bu bütçeyle Bakanlığın hedeflerini, stratejilerini uygulayıp uygulayamayacağını konuşacağız. Bir iz takibi yapabilme ve örnekleme faydası da sağlayacak olması dolayısıyla 2018'de yapılan harcamaların, hesapların, usulüne uygun olup olmadığı da masaya yatırılmış ve Sayıştay raporlarından hareketle hem o yılın rakamlarını konuşmuş hem de ortaya çıkmış aksaklıkların ve varsa bulguların yeni yıl harcamalarında tekrarına meydan verilmemesi yönünde tespit ve uyarıların konuşulacak olması gerekli ve önemlidir.

Rakamlarla ilgili çok şey söylenebilir, söylenecektir. Ben bugün adalet mefhumu üzerinde ve etrafında kalarak anlayış, düşünce ve duygularımı daha yoğun dile getirecek bir konuşma yapmayı düşünüyorum. Burada konuşan ve konuşacak her milletvekili arkadaşımızın bu rakamların yanında adalet kavramıyla ilgili yoğun bir düşünce dünyası ortaya koyacağına inanıyorum. Bu da Komisyonumuzda teknik değerlendirmelerin yanında siyasi çıkışları, adalet adına duymak, bakış açılarını görmek son derece önemli ve faydalı olacaktır. Bütün bu değerlendirmeler adaleti yerli yerine oturtma düşünce ve mücadelesinde yarınlar adına bırakılmış birer not olacaktır. Bakanlığın da buradan çıkacak bu değerlendirmeleri, eleştiri, katkı mesabesinde yorumlayacağına inanıyoruz. Kaldı ki Sayın Bakanımız her daim bu tür uyarıların adaletin, hukukun ve bağlı tüm değerlerin bu bakış açısıyla önemli ve saygı duyulması gerektiğini ifade etmektedir.

ADALET TARİHİ BİR MEDENİYET SÜZGECİDİR

Adalet tarihî bir medeniyet süzgecidir. Bu medeniyet süzgecini hayatın, yaşamın, insan ve insan ilişkilerinin merkezine ne kadar yerleştirebildiğiniz gerçeği sizin adalet karşısındaki yerinizi belirlemeye devam edecektir. Adaleti teslim etme mecburiyeti, tesis mekanizmalarının işleyişi ve adalet bekleyen toplumun her kesiminin bilinmesi gereken her zaman ve herkes için adalet duygusunun sarsılmaz bir şekilde var olması mücadelesinde hep beraber hareket etme ile mümkün olabilecektir. Fiziki mekânlar, bu alanda çalışanların sayısı, tecrübesi, savunma hakkının kutsallığı, bir bütün olarak istenilen ve beklenilen kalite ve güzellikte olmasıyla hedefe varma adil bir anlayış uygulamalarının hükümferma olduğu bir ülkede yaşıyoruz dedirtebilir.

ADALET KAVRAM OLARAK HUKUK KURALLARINA UYGUNLUĞU İÇERİR

Adalet kavram olarak hukuk kurallarına uygunluğu içerir. Böyle olması ahlak alanının tarih boyunca tartışmalı da olsa vicdan ve yaşamın derinliği içinde ele almış olmasıyla yazılmış, çizilmiş, konuşulmuş, süreci devam edegelen bu özelliğiyle de önümüzde olmaya devam edecektir. Siz herkese eşit davranılsın diye gözünüzü kapatacak, teraziyle eşitliği sağlamaya çalışacak, kılıçla düzgün ve keskin bir hat çizdiğinizi ifade eder, haksızlık, yanlışlık ve kötülükleri ayağınızın altında ezdiğinizi remzeden bir heykele adalet adına hayranlıkla bakabilirsiniz. Oysa arzulanan bir adaletin gerçekleşmesi bundan daha ötelere taşınabilir ve gerçekleştirilebilirse asıl hayranlıkla bakmamız gereken bu yolda yapılacak çalışmalar ve gayretler olmalıdır. Onun için sultan elinde terazi tutan kimseye benzetilmiştir, bütün kavramların günümüz dünyasında altüst edildiği gerçeğini görmek gerekir diye düşünüyorum. Adaleti, hukuk bilimini ve hukuk felsefesi alanıyla sınırlamadan bütün bunların üstünde, içinde felsefesi, siyaset bilimi, iktisat, ahlak, din, tarih ve diğer sosyal bilimlerin toplandığı bir düşünce dünyası yorumu ve teorisi olarak ele alınmasıyla değerli olacaktır.

ADALETE ERİŞİM İÇİN TÜM İMKANLAR SEFERBER EDİLMELİDİR

Adaletin gerçekleşmesini beklerken, neyin adil, neyin adil olmadığını belirlerken vazedilecek kanunların belirleyici olması kadar doğal bir şey olamaz. Fakat kanunların hazırlanmasında, uygulanmasında esas alınacak kriterlerin insan unsurunu iyi anlayarak, analiz ederek hareket edilmiş olması son derece önemlidir. İşte, Bakanlık faaliyet alanı, güven veren ve erişilebilir bir adalet sistemini hayat geçirmeyi başarabildiği kadar takdir edilecektir. Bu çerçevede, hak ve özgürlüklerin korunması, bu alanda geliştirme faaliyetleri, adalete erişimin sağlanması için tüm imkânlar seferber edilmesi, etkinliğin hissedilir bir hâle gelmesi yanında, sonuç itibarıyla verimliliğin sağlanması bahse konu ana stratejiler olarak öne çıkmakta, bütün bunları gerçekleştirmeye yönelik çalışmaların yargılama sürelerinde makul bir temenni, bir beklenti olmaktan çıkarılarak gerçekleşmesi, temin edilmesi gereken en hassas konulardan biri olmaya devam edecektir.

BERAATI ZİMMET ESASTIR

Sayın Bakanım "hak" ve "adalet" kavramlarının yerli yerine oturtulması yönünde uğraş ve çabalarınızı, hak ve hakikati yakalama gayretinizi önemsiyoruz. Sunumuzdan da anlaşıldığı gibi bu özellikleri yakalama niyetiniz sizi başarıya ulaştıracaktır. Aslında bu ülkemiz adına, insanımız adına yapılacak ve yapılması gereken temel ihtiyaç gibi görülmelidir. İnsan var oluşundan bu yana adaletin sarsılmaz gerekliliğine inanmış, farklı zamanlarda farklı tutum sergilese bile adaletin herkese lazım olacağını her zeminde haykırma ihtiyacı duymuştur. "adaleti mahza"yı ifade eden birisinin hatasıyla başkası cezalandırılamaz ifadesi "beraatı zimmet esastır" anlayışında karşılık bulmuş; hak, haktır, büyüğüne küçüğüne bakılmaz yaklaşımı hak tasnifinin şekle, şahsa, yaşa, başa bakılmaksınız hak sahibine teslimini emreder. Daha üst bir değerlenmeyle, hiçbir ferdin hayatı ve hakkı hiçbir alanı koruma adına feda edilemez, edilmemelidir. Hele bir masumun hakkı tüm toplum için dahi iptal edilemez, edilmemelidir. Onun için her zeminde dile getirdiğimiz, tek bir suçlunun cezasız kalmaması gerektiği kadar, tek bir suçsuzun ceza almasına tahammül etmemek vicdani, insani ve ilahi bir mecburiyettir. İşte kümülatif bir müesses sistemi, adaleti bu anlayışa oturtma mecburiyeti Bakanım, Bakanlık tüzel kişiliğinde bu tüzel kişiliğin başı olmanız dolayısıyla omuzlarınıza oturmuş bulunmaktadır. İnanç dünyamız bu sorumluluğu size hatırlatmayı bize emrediyor. Kişilere göre şekillenen bir adalet mekanizmasının karşılığı yoktur ve olmayacaktır. Hâkim bunun savunucusu, savcı bunu açığa çıkaracak çalışmayı gerçekleştirebildiği kadarıyla adalet sistematiği hayat bulacaktır. Adalet duygusunun ve güvenilirliğinin son derece inişli çıkışlı seyrettiğini biliyoruz. Amaç ve hedef olarak o terazinin şaşmaz ve tartışılmaz hâle gelmesi için yaptıklarımız önemlidir.

GÜVEN DUYGUSUNU GÜÇLENDİRECEK ADIMLAR ÇOK ÖNEMLİDİR

Yargıya güvenin sarsıldığı ortamlarda yargının verdiği karar doğru olsa bile şüpheli yaklaşımların odağı olmaya aday olduğu inkâr edilemez. Belki yeni önceliklerimiz arasına almamız gereken en önemli konulardan biri de bu güven duygusunu güçlendirme adımları olmalıdır. Hep söylenildiği ve söyleneceği gibi, tehir etmeden, ciddi bir reformun gerekliliği; bu açıdan yargı reformu paketlerini önemli buluyoruz. 15 Temmuz hain darbe girişiminin ülkede yargı üzerinde bıraktığı hasarın etkisi hâlâ temizlenemedi bile. Onun için kanunların uygulanabilirliğinin önemi uygulayıcıların elinde oyuncak olmamasıyla anlaşılabilecektir.

ADALET MÜLKÜN TEMELİDİR

Burada farklı bir alanı da gündeme almak istiyorum: Hukuk normlarında kaliteyi yakalayamamış, adalet mekanizmasını sağlıklı işletme tekniğinden yoksun ülkelerin hem iç huzuru hem sosyal gelişimi hem de ekonomi alanında yaşayabileceği tüm negatif oluşum ve gerginlikler için bir zemin oluşturabileceği hususunu dikkatlerden kaçırmamalıyız. "Adalet mülkün temelidir." derken tam da bunu demek istiyoruz. Dünyamızın belki bugün de en çok muhtaç olduğu bu kavramın hakkıyla hayat bulması gerçeğidir. Zira adaleti başlı başına bir yüksek kanun olarak görmemek çürümeye açık olmak demektir. Hak, haklının en mukaddes malıdır. Haklının hakkının haklıya teslimi adaletin asli vazifesidir ve bunu da adaletin gücüyle yapmayı başarmak en tabi olandır.

BİR GÜN ADALETLE MUAMELEDE BULUNMAK 60 YILLIK İBADETTEN ÜSTÜNDÜR

Adaleti besleyen, sulayan, olması gerektiği hâli tasvir eden deyişler, sözler vardır. Bunlar hayatımızın her anında başucu notları olarak karşımıza çıkar ve adalet pratiği için biz de birilerine bunları hatırlatırız zaman zaman. Bu ifadeler adalet işleticilerinin işleyişinin dışında kalsa bile ideal bir dünya adaletinin gerçekleşmesi adına bunların dile getirilmesi uyarıcı işlev görmesi açısından son derece önemlidir. Bugün bütçe rakamları arasında kısmen siyasi mülahazaların, tartışmaların da anlamlandırılmasına yönelik hoş ve güzel birkaç sözü sizlerle paylaşmak istiyorum. Peygamber sözleriyle başlamak istiyorum: "En faziletli cihat, zalim bir idarecinin yanında ona adaleti söylemektir." "Bir gün adaletle muamelede bulunmak altmış yıllık ibadetten üstündür." "Haksızlığın karşısında susan dilsiz şeytandır." Adalet üzerine Peygamber'imizin sayısız sözleri vardır. Bu kadarıyla yetineceğim.

İYİ OLMAK KOLAYDIR, ZOR OLAN ADİL OLMAKTIR

Victor Hugo "İyi olmak kolaydır, zor olan adil olmaktır." derken adil olmanın zorluğuna açıkça vurgu yapmaktadır.

Emile Zola "Bir kişiye karşı yapılmış haksızlık, bütün insanlığa karşı yapılmış haksızlık demektir." derken bir bakış açısı ortaya koymaktadır. Haksızlığın, hukuksuzluğun azlığı veya çokluğundan öte, yanlışlığını dile getirmektedir.

"Adaletin kuvvetli, kuvvetlinin de adaletli olması gerekir." Pascal, bu ifadeyle, kanaatimce adalette zayıflığa yer yoktur diyordu.

Timur "Ülkeler kılıçla alınır fakat adaletle korunur." diyor yani ülkeyi ayakta tutacak adalettir demektedir.

Sayın Bakanım, adalet icranın başı olmanız dolayısıyla elinizdeki teraziyi dengede tutacak çalışmalarınızda başarılar diliyor, 2020 yılı bütçemizin hayırlı uğurlu olmasını temenni ediyor, hazırunu saygıyla selamlıyorum.