Ekonomik gelişmeler

Bu hafta yurt içi piyasaların gündeminde Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Müjde” haberi ve TCMB’nin faiz kararı vardı. Cumhurbaşkanımızın Çarşamba günü duyurduğu ve bugün yaptığı “Müjde” açıklamasında, Karadeniz’de 320 milyar metreküp doğalgaz rezervi keşfedildiğini belirtti. Piyasada açıklama öncesi 800-850 milyar metreküp olarak telaffuz edilen rezervin 320 milyar metreküp olarak açıklanmasıyla yurt içi piyasalarda satışlar görülürken PETKM ve TUPRS başta olmak üzere enerji hisselerinde hareketlilik yaşandı.  Bir süredir haftalık repo ihalelerini iptal edip, fonlamayı aylık repo ihaleleri ile gerçekleştirerek piyasalara faiz konusundaki mesajını ileten Merkez, beklentiler paralelinde politika faizini %8,25’te sabit tuttu. Ayrıca TCMB, bankalararası para piyasasından borç alabilme limitlerini gecelik vadede yarıya indirdiğini belirterek sıkı para politikası adımlarına devam etti. Pazartesi açıklanan merkezi yönetim bütçe dengesi temmuzda 29,7 milyar lira açık verdi. ABD’de işsizlik maaşı başvuruları tekrardan 1 milyonun üzerine çıkmasıyla ekonomik iyileşmeye dair endişeler tekrar gündeme geldi. Hafta genelinde dalgalı bir seyir izleyen Dolar/TL, salı günü 7,40 sınırının üzerine çıkarak rekor tazeledi. Sonrasında düşüşe geçerken Perşembe günü Merkez’in kararından sonra 7,28 seviyelerinden 7,35 seviyelerine kadar yükseldi. Cumhurbaşkanı’nın “Müjde” haberi öncesi borsa artış, dövizde ve altında düşüş hakim olmakla birlikte Dolar/TL 7,20 sınırının altına kadar gevşedi. Cumhurbaşkanı’nın Karadeniz 320 milyar metreküp doğalgaz keşfedildiğini açıklamasıyla Dolar/TL tekrar yükselişe geçti. Euro/TL ise hafta içinde 8,8260 seviyesine yükselerek rekor tazeledi. İçinde bulunduğumuz haftada küresel piyasalarda düşüşte olan dolar, kırılgan paralar karşısında yükselişini sürdürürken dolar endeksi, 92-93 seviyelerinde seyretti. Euro/Dolar paritesi hafta içinde 1,20 sınırına dayandı. Müjde açıklamasından sonra TL’nin değer kazanması ve altının ons fiyatının 1.912 dolara kadar gevşemesiyle gram altın 444 TL seviyesine kadar geriledi.  Küresel piyasalarda ABD endeksleri karışık bir seyir izlerken hafta içinde S&P500 ve NASDAQ Endeksleri rekor seviyelere ulaştılar. Avrupa ve Asya Borsalarının, ABD-Çin gerilimine karşı duyarlılığı yüksek seyretti. Hafta içinde karışık bir seyir izleyen BİST100 Endeksi, haftanın son işlem gününde 1.141,3 seviyesine kadar yükseldi. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın doğalgaz açıklamalarının ardından düşüşe geçerek 1.106,7 seviyesine kadar geri çekilen endeks haftayı %2,40 primle 1.110 seviyesinden tamamladı. TCMB toplam rezervleri geçen hafta 3 milyar 630 milyon dolar azalarak 88 milyar 194 milyon dolara geriledi.  7-14 Ağustos haftasında yurt dışı yerleşik yatırımcılar reel olarak 334,6 milyon dolar hisse senedi, 360,0 milyon dolar repo dahil DİBS sattı. Aynı dönemde yurt içinde yerleşik gerçek kişilerin döviz mevduatı 1.661 milyon dolar azalarak 134.339 milyon dolara ve tüzel kişilerin döviz mevduatı 184 milyon dolar azalarak 83.323 milyon dolara geriledi.

Haftanın ilk işlem gününe yatay başlayan BİST100 Endeksi, seans içinde sakin seyrini sürdürdü ve %0,22 artışla 1.086 seviyesinden kapattı. Türkiye 2 yıllık tahvil faizi %13,45, 10 yıllık tahvil faizi %14,83, ABD 10 yıllık tahvil faizi %0,709’dan hafta açılışını yaptı. Dolar/TL 7,36, Euro/TL 8,72 seviyelerinden haftaya başladı. Türkiye’nin dolar bazlı 5 yıl vadeli CDS oranı haftanın ilk işlem gününde 560 seviyelerinden işlem gördü.

Pazartesi günü merkezi yönetim bütçe dengesinin temmuzda 29,7 milyar lira açık verdi. Böylece 2020 yılı Ocak-Temmuz döneminde toplam açık 139,1 milyar liraya ulaştı.

TÜİK tarafından açıklanan verilere göre konut satışları temmuz ayında, bir önceki yılın aynı ayına göre %124,3, önceki aya göre %20 artarak 229.357 oldu ve rekor seviyeye ulaştı. İpotekli konut satışları ise bir önceki yılın aynı ayına göre %900,6 artışla 130.721 adet oldu.

ABD’de Fed New York imalat endeksi ağustosta 13,5 puan gerileyerek 3,7 olarak gerçekleşti ve beklentilerin altında kaldı.

Salı günü TCMB sıkılaştırma adımlarına devam ederek 19 Ağustos tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, bankalararası para piyasasında borç alabilme limitlerini (BAL) gecelik vadede yarıya indirdiğini bildirdi. Merkez bu hamlesiyle daraltıcı para politikasına devam ederek piyasalardaki TL likiditesini baskılamaya devam edeceği mesajını verdi.

2 hafta repo ihalesi açmayan Merkez, bu hafta ise 10 milyar TL tutarında geleneksel yöntemli repo ihalesi düzenlendi. "Likidite yönetimi kapsamında atılan sıkılaştırma adımları çerçevesinde, 10 milyar TL tutarında geleneksel yöntemli repo ihalesi düzenlenmiştir. Repo ihalesinin vadesi 8 Eylül 2020 olarak belirlenmiştir." ifadelerine yer verildi.

ABD’de konut başlangıçları temmuzda 1,2 milyondan 1,5 milyona güçlü bir sıçrama yaparak beklentilerin üzerinde geldi.

Çarşamba günü Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Cuma günü kamuoyu ile müjdeli bir haber paylaşacağız.” açıklamasından sonra Bloomberg News’un haberine göre Türkiye’nin Karadeniz’de enerji kaynağı keşfettiği iddia edildi.

Konut Fiyat Endeksi, haziranda aylık %2,6, yıllık %25,7 artışla 139,5 seviyesinde gerçekleşti. Türkiye genelinde birim konut fiyatları ise 3.407 TL/m2 olarak gerçekleşti.

TCMB verilerine göre özel sektörün haziran ayı itibarıyla yurt dışından sağladığı kısa vadeli kredi borcu 8,5 milyar dolara, uzun vadeli kredi borcu 161,6 milyar dolara geriledi.

Euro Bölgesi'nde yıllık enflasyon temmuz ayında %0,3’ten %0,4’e yükseldi. AB'de yıllık enflasyon %0,9, İngiltere’de ise %0,4 olarak gerçekleşti. Euro Bölgesi’nde cari işlemler dengesi haziran ayında 21 milyar euro fazla verdi. Mayıs ayındaki cari fazla 7,95 milyar euro olarak gerçekleşmişti.

DTÖ, Küresel Mal Ticaret Barometresi Ağustos Raporu'na göre, Mal Ticareti Barometresi ağustosta 87,6’dan 84,5’e geriledi. Böylece, DTÖ'nün Mal Ticaret Barometresi 2007'den bu yana en düşük seviye olarak kayıtlara geçti.

Perşembe günü TCMB tarafından açıklanan yurt dışı yerleşik yatırımcı menkul kıymet istatistiklerine göre 7-14 Ağustos haftasında yurt dışı yerleşik yatırımcılar reel olarak (fiyat ve kur etkisinden arındırılmış) 334,6 milyon dolar hisse senedi, 360,0 milyon dolar repo dahil Devlet İç Borçlanma Senedi (DİBS) sattı. Bahsi geçen haftada, ekonomik veriler açısından beklentilerin altında bir hafta oldu. BİST100 Endeksi 7-14 Ağustos tarihleri arasında %2,19 değer kazanmış olup 2 yıllık gösterge tahvil faizi ise 84 baz puan artmıştır.

Yine TCMB tarafından haftalık olarak yayınlanan verilere göre 14 Ağustos ile biten haftada yurt içinde yerleşik gerçek kişilerin döviz mevduatı 1.661 milyon dolar azalarak 134.339 milyon dolara ve tüzel kişilerin döviz mevduatı 184 milyon dolar azalarak 83.323 milyon dolara geriledi.  Böylece yurt içi yerleşik gerçek ve tüzel kişilerin toplam döviz mevduatı 1.845 milyon dolar azalarak 217.662 milyon dolara gerileyerek 4 haftalık rekor serisinin sonlandırdı. Böylelikle yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatında dolar bazlı yaşanan düşüşe rağmen dolar/TL’deki %2,2’lik değer kazancının etkisiyle yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatının TL karşılığı 20,6 milyar TL artarak 1.592,1 milyar TL oldu.

Perşembe günü yurt içi piyasaların odağında TCMB’nin faiz kararı vardı. Merkez, politika faizini değiştirmeyerek bir hafta vadeli repo ihalelerinin faizini %8,25 seviyesinde sabit bıraktı. 

Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre merkezi yönetim brüt borç stoku, temmuz sonu itibarıyla 1 trilyon 720,9 milyar lira oldu. Borç stokunun 829,2 milyar lira tutarındaki kısmı Türk lirası, 891,7 milyar lira tutarındaki bölümü ise Döviz cinsi borçlardan oluştu.

Sıkı para politikası adımlarına devam eden TCMB, Türk Lirası ve yabancı para cinsinden zorunlu karşılıkları yükseltti. Bu kararla birlikte piyasadan 17 milyar TL ve 8,5 milyar dolar karşığı döviz ve altın likiditesinin çekilmesinin hedeflendiği belirtildi.

TCMB toplam rezervleri geçen hafta 3 milyar 630 milyon dolar azalarak 88 milyar 194 milyon dolara geriledi. Söz konusu dönemde altın rezervleri, 2 milyar 414 milyon dolar düşüşle 45 milyar 230 milyon dolardan 42 milyar 816 milyon dolara, brüt döviz rezervleri, 1 milyar 216 milyon dolar azalışla 45 milyar 378 milyon dolara geriledi.

ABD'de işsizlik maaşı başvuruları geçen hafta 1,1 milyon ile beklenenden daha yüksek gerçekleşti. İşsizlik maaşı başvurularının 1 milyonun üzerine çıkmasıyla işgücü piyasasındaki iyileşme sürecine dair endişeler tekrar gündeme geldi.

Bugün Cumhurbaşkanımızın yaptığı açıklamada, Fatih Sondaj Gemisinin, Karadeniz’de 320 milyar metreküp doğalgaz rezervi keşfettiğini bildirdi. 2023 yılında kullanıma sunulması planlanan doğal gaz, Türkiye tarihinin en büyük doğal gaz keşfi olarak gerçekleşecek.

TÜİK verilerine göre tüketici güven endeksi, ağustos ayında geçtiğimiz aya göre %2,2 düşerek 59,6 seviyesine geriledi. Alt endeksler arasında en fazla düşüş -%3,5 ile hanenin maddi durum beklentisi endeksinde gerçekleşirken tek yükseliş %8,8 ile tasarruf etme ihtimali endeksinde gerçekleşti.

TÜİK verilerine göre tarımsal girdi fiyat endeksi (Tarım-GFE), haziranda, geçen yılın aynı ayına göre %6,77, bir önceki aya göre %0,17 artış gösterdi

TCMB 1 haftalık swap faizini %9,75'e yükseltti. Merkez Bankası bir hafta vadeli swap faizini %8,25'ten %9,75'e yükseltti.

Haftanın son işlem gününe %1,04 yükselişle başlayan ve 1.141,3 seviyesine kadar yükselen BİST100 Endeksi, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın doğalgaz açıklamasının ardından düşüşe geçti. 1.106,7 seviyesine kadar gerileyen endeks, %1,50 kayıpla 1.110 puandan günü tamamladı. Küresel piyasalarda karışık bir seyir izleniyor. ABD 10 yıllık tahvil faizi 0,636 seviyesinden, Türkiye 2 yıllık gösterge tahvil faizi %13,33 ve 10 yıllık tahvil faizi %13,74 seviyesinden işlem görüyor. Dolar endeksi 93,31 seviyesinde bulunurken Euro/Dolar paritesi 1,1780 sınırında. Altının onsu 1.941 dolardan, gramı ise 458 liradan alıcı buluyor.

Uzun Vadede Ne Bekliyoruz…

9,52x olan BİST100 cari F/K çarpanı 9,4x olan 5 yıllık ortalamasına yakın. Türkiye özelinde 2018 ve 2019 yılında artan piyasa volatilitesinin azalmasıyla Borsa İstanbul son dönemde önemli bir ralli yaparak rekor tazelemesine rağmen koronavirüs ve petrol fiyatlarındaki hareketler nedeniyle uluslararası endekslere paralel şekilde 2017 yılından beri en düşük seviyelerini de gördü. Mevcut çarpanda prim olmamasına rağmen önümüzdeki dönem için belirsizliklerin artıyor olması BİST için aşağı yönlü riskleri artırabilir.

2019’da tamamı ikinci yarıda olmak üzere toplam 1.200 baz puan indirime giderek politika faizini %12,00 seviyesine indiren TCMB, 16 Ocak’ta yapılan 2020 yılının ilk toplantısında 75, 19 Şubat’ta 50, planlı toplantısından 2 gün önce olağanüstü toplanarak 17 Mart’ta 100, 22 Nisan’da 100 ve 21 Mayıs’ta 50 baz puan indirim yaparak toplamda 375 baz puan indirimle haftalık repo faizini %8,25’e çekti. 25 Haziran, 23 Temmuz ve 20 Ağustos toplantılarında ise değişiklik yapmayarak haftalık repo faizini mevcut %8,25 seviyesinde bıraktı.  

Temmuz ayında %0,58 artan TÜFE’nin TCMB beklenti anketine göre; Ağustos ayında %0,68, Eylül ayında %0,92, 2020 yılı sonunda %10,82 ve 12 ay sonrasında %9,70 artması beklenmektedir. Yine aynı ankette Dolar/TL’nin 2020 sonunda 7,34, 12 ay sonrasında ise 7,68 olması öngörülmektedir. Cari dengenin 2020 sonunda 17,3 milyar dolar, 2021 yılında ise 20,7 milyar dolar açık vermesi beklenmektedir. GSYH büyümesinin 2020 ve 2021’de sırasıyla -%1,6 ve %4,3 olacağı öngörülmektedir. TCMB haftalık repo faizinin cari ay sonunda %8,43’te kalması, 3 ay sonrasında %9,06’ya, 6 ay sonrasında %9,20’ye ve 12 ay sonrasında ise %9,10’a gerilemesi beklenmektedir. Hali hazırda %14,29 olan 10 yıllık tahvil faizlerinin 12 ay sonrasında %12,72 seviyesinde dengeleneceği beklenmektedir.

Rapor için tıklayınız.

https://www.bmd.com.tr/page/rapor_detay/4314/haftalik-bulten-21.08.2020.htm

Kaynak:BMD
Hibya Haber Ajansı