Haftanın ekonomi gündemi GSYH oldu

Ramazan Bayramı nedeniyle Borsa İstanbul, pazartesi ve salı günü işlem görmedi. Haftanın en dikkat çeken verisi GSYH oldu. Yılın ilk çeyreğinde Covid-19 salgını nedeniyle birçok ülkede daralmalar yaşanırken Türkiye’de vakaların Mart ortasından itibaren görülmeye başlamasıyla ilk çeyrekte pozitif ayrıştı ve bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %4,5 büyüdü. Pazar günü Resmi Gazete’de yayımlanan karara göre kambiyo işlemlerinde uygulanan Banka Sigorta ve Muamele Vergisi (BSMV) oranı binde 2'den %1'e yükseltildi. TCMB resmi rezerv varlıkları, nisanda bir önceki aya kıyasla %6,3 azalışla 86,3 milyar dolar oldu. Uluslararası Finans Enstitüsü, yayımladığı rapora göre Türkiye ekonomisinin bu yıl %2,7 daralmasını bekliyor. TÜİK verilerine göre ekonomik güven endeksi, mayıs ayında %20,4 oranında artarak 61,7 değerine yükseldi. ABD ekonomisi ise IMF beklentilerine paralel olarak yılın ilk çeyreğinde %5 daralma yaşarken işsizlik maaşı başvuruları 2,4 milyondan 2,1 milyona gerileyerek pandemi sürecinde ilk defa düşüş gösterdi. Avrupa Birliği Komisyonu, krizle mücadele için 750 milyar dolarlık bir teşvik paketi hazırladı. Bu teşvik planının etkisiyle Avrupa Borsalarında pozitif yönlü fiyatlamalar yaşanırken Euro, Dolar karşısında güçlenerek Euro/Dolar paritesini uzun zamandan sonra 1,11 seviyesinin üzerine taşıdı. ABD ile Çin arasında iplerin gerilmesi ve salgın tedbirlerinin kademeli olarak kaldırılması nedeniyle Dolar, gelişmiş ülke para birimleri karşısında değer kaybederken Dolar Endeksi 98-99 dar bandında işlem gördü. Küresel piyasalardaki pozitif havanın etkisiyle 106.292 seviyesine kadar yükselen BİST100 Endeksi, haftayı %2,42 kazançla 105.520 puandan tamamladı. Hafta içinde 6,70 sınırının altına kadar gerileyen Dolar/TL sonrasında 6,84 seviyesinin üzerine yükseldi. Euro/TL ise  7,35-7,62 bandında  hareket etti. Bulunduğumuz haftada (çarşamba-cuma) altının onsu 1.735-1.694 dolar aralığında, altının gramı ise 368-381 TL aralığından işlem gördü. Türkiye’nin dolar bazlı 5 yıl vadeli CDS oranı 550 seviyesinin altında seyretti.

Bayram tatili sonrası, haftanın ilk işlem gününe BİST100 Endeksi %1,64 yukarıda başladı ve seans boyunca pozitif seyrini sürdürerek, açılışa paralel %1,87 artışla 104.954 puandan günü tamamladı.  Türkiye 2 yıllık tahvil faizi %9,15, 10 yıllık tahvil faizi %12,31, ABD 10 yıllık tahvil faizi %0,657’den haftaya başlangıç yaptı. Dolar/TL 6,80, Euro/TL 7,43 seviyelerinden açılış yaptı. Türkiye’nin dolar bazlı 5 yıl vadeli CDS oranı haftaya 540 seviyesinin hemen altında başladı.

Pazartesi günü Almanya'da Ifo'nun açıkladığı verilere göre, iş dünyası güveni mayıs ayında, önceki ayki seviyesi olan 74,2'den 79,5'e yükseldi.

Salı günü ABD'de S&P CoreLogic Case-Shiller konut fiyatları mart ayında yıllık bazda %4,35 yükseldi.

OECD bölgesinde Covid-19 salgını nedeniyle bu yılın birinci çeyreğinde reel GSYH %1,8 daraldı. Yılın son çeyreğinde ise %0,2 büyüme gerçekleştirmişti. 2009’nun ikinci çeyreğinden bu yana en büyük düşüş olarak kayıtlara geçti. 2009 ikinci çeyrekte OECD bölgesinde reel GSYH yüzde 2,3 küçülmüştü.

Çarşamba günü Avrupa Birliği Komisyonu, krizle mücadele için 750 milyar dolarlık bir teşvik paketi hazırladı. Avrupa Birliği'nin icra organı Avrupa Komisyonu, yaşanmış ve hatırlanan en kötü resesyonla mücadele etmek ve virüsün hasarına müdahale etmek için teşvik planı hazırladı.

Perşembe günü TCMB resmi rezerv varlıkları, nisanda bir önceki aya kıyasla %6,3 azalışla 86,3 milyar dolar oldu. Aynı dönemde döviz varlıkları %15,5 azalışla 50,1 milyar dolara gerilerken, altın cinsinden rezerv varlıklar %10,8 artışla 34,8 milyar dolara yükseldi.

TÜİK verilerine göre ekonomik güven endeksi, mayıs ayında %20,4 oranında artarak 61,7 değerine yükseldi. Ekonomik güven endeksindeki artış, tüketici, reel kesim, hizmet, perakende ticaret ve inşaat sektörü güven endekslerindeki artışlardan kaynaklandı.

ABD ekonomisi bu yılın ilk çeyreğinde yıllıklandırılmış olarak %5 küçüldü. Böylelikle gerçekleşen daralma verisi IMF’in beklentilerine paralel olarak gerçekleşti. ABD'de işsizlik maaşı başvuruları geçen hafta 2.446 milyondan 2.123 milyona geriledi. Böylelikle işsizlik maaşı başvuru sayısı pandemi sürecinde ilk defa düşüş gösterdi. ABD'de dayanıklı tüketim malları siparişleri nisan ayında koronavirüs etkisi ile keskin bir düşüş gerçekleştirerek %17,2 geriledi.

Uluslararası Finans Enstitüsü’nün (IIF) Merkez ve Doğu Avrupa, Orta Doğu ve Afrika bölgelerine ilişkin raporuna göre Türkiye ekonomisinin bu yıl %2,7 daralmasını bekliyor. Kurum Güney Afrika, Ukrayna ve Rusya'nın büyüme tahminini aşağı yönlü revize etti.

Cuma günü TÜİK tarafından GSYH verileri açıklandı. Veriye göre Türkiye, yılın ilk çeyreğinde %4,5 büyüdü. GSYH'yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde; 2020 yılı birinci çeyreğinde bir önceki yıla göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak; diğer hizmet faaliyetleri %12,1, bilgi ve iletişim faaliyetleri %10,7, sanayi %6,2, kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri %4,6, hizmetler %3,4, tarım %3,0, gayrimenkul faaliyetleri %2,4, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri %1,9 ve finans ve sigorta faaliyetleri %1,6 arttı. İnşaat sektörü ise %1,5 azaldı.

TÜİK ile Ticaret Bakanlığı iş birliğiyle oluşturulan nisan ayına ilişkin geçici dış ticaret verilerine göre dış ticaret açığı, nisan ayında %67 artarak 4,56 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Buna göre, Genel Ticaret Sistemi kapsamında ihracat, nisanda geçen yılın aynı ayına göre %41,4 azalarak, 8 milyar 990 milyon dolar olarak gerçekleşirken, ithalat %25 azalarak, 13 milyar 553 milyon dolara geriledi.

ABD'de nisanda kişisel gelirler %10,5 artarken harcamalar %13,6 ile rekor bir düşüş gösterdi. ABD'de Michigan Üniversitesi tüketici güveni mayıs ayında 71,8’den 72,3’e yükseldi.

Euro Bölgesi'nde yıllık enflasyon mayısta %0,1 olarak gerçekleşerek son 4 yılın en düşük seviyesine indi. Almanya’da perakende satışlar nisan ayında %12 düşmesi beklenirken %5,3 azalış gösterdi.

Haftanın son işlem gününe hafif satıcılı başlayan ve seans içinde 104.671 seviyesine kadar gerileyen BİST100 Endeksi, %0,15 artışla 105.520 puandan günü tamamladı. Küresel piyasalarda negatif bir seyir izleniyor. Türkiye’nin gösterge tahvil faizi %9,17, 10 yıllık tahvil faizi %12,56 seviyesinden ve ABD 10 yıllık tahvil faizi %0,659 seviyesinden işlem görüyor. Dolar endeksi 98,16 seviyesine gevşerken Euro/Dolar paritesi 1,11 sınırının üzerinde bulunuyor. Altının onsu 1.732 dolardan, gramı ise 380 liradan alıcı buluyor.

Uzun Vadede Ne Bekliyoruz…

8,25x olan BİST100 cari F/K çarpanı 9,5x olan 5 yıllık ortalamasına göre %13,1 iskontolu. Türkiye özelinde 2018 ve 2019 yılında artan piyasa volatilitesinin azalmasıyla Borsa İstanbul son dönemde önemli bir ralli yaparak rekor tazelemesine rağmen koronavirüs ve petrol fiyatlarındaki hareketler nedeniyle uluslararası endekslere paralel şekilde 2017 yılından beri en düşük seviyelerini gördü. Mevcut çarpanda iskonto olmasına rağmen önümüzdeki dönem için belirsizliklerin artıyor olması BİST için aşağı yönlü riskleri artırabilir.

2019’da tamamı ikinci yarıda olmak üzere toplam 1.200 baz puan indirime giderek politika faizini %12,00 seviyesine indiren TCMB, 16 Ocak’ta yapılan 2020 yılının ilk toplantısında 75 ve 19 Şubat’taki toplantısında ise 50 baz puanlık indirime gitti. Korona virüs salgını nedeniyle 17 Mart’ta, planlı toplantısından 2 gün önce, olağanüstü toplanarak 100 baz puan indirime giden TCMB, 22 Nisan toplantısında 100 baz puan ve 21 Mayıs toplantısında 50 baz puan daha indirim yaparak haftalık repo faizini %8,25’e çekti.

Nisan ayında %0,85 artan TÜFE’nin TCMB beklenti anketine göre; Mayıs ayında %0,76, 2020 yılı sonunda %9,38 ve 12 ay sonrasında %9,20 artması beklenmektedir. Yine aynı ankette Dolar/TL’nin 2020 sonunda 7,02, 12 ay sonrasında ise 7,22 olması öngörülmektedir. Cari dengenin 2020 sonunda 7,2 milyar dolar, 2021 yılında ise 16,8 milyar dolar açık vermesi beklenmektedir. GSYH büyümesinin 2020 ve 2021’de sırasıyla -%1,3 ve %4,6 olacağı öngörülmektedir. TCMB haftalık repo faizinin cari ay sonunda %8,39’a, 3 ay sonrasında %8,11’e, 6 ay sonrasında %7,97’ye ve 12 ay sonrasında ise %7,86’ya gerilemesi beklenmektedir. Hali hazırda %12,41 olan 10 yıllık tahvil faizlerinin 12 ay sonrasında %11,16 seviyesinde dengeleneceği beklenmektedir.

Kaynak:BMD
Hibya Haber Ajansı