PEŞKEŞE DUR

‘MAYIN’a durdurma
Anayasa Mahkemesi, mayınlı arazilerin temizlenmesini öngören düzenlemeyi kısmen iptal etti. Mahkeme, arazilerin 49 yıllığına kiralanamayacağına hükmetti

Anayasa Mahkemesi, 5903 sayılı Türkiye ile Suriye Arasındaki Kara Sınırı Boyunca Yapılacak Mayın Temizleme Faaliyetleri ile İhale İşlemleri Hakkında Kanun’un bazı maddelerini durdurdu. Anayasa Mahkemesi, Milli Savunma Bakanlığınca temizleme işinin yaptırılamaması halinde taşınmazların tarımsal faaliyetlerde kullandırılması karşılığında, kullanım süresinden en fazla indirimi teklif edene ihale edilmek suretiyle yaptırılacağına ilişkin hükmün yürürlüğünü durdurdu.

Muhalefetin ortak başvurusu
Mahkeme, “taşınmazların temizleme karşılığı tarımsal faaliyetlerde kullandırılmasına” ilişkin hükmünde yürürlüğünü durdurma kararı verdi. Anayasa Mahkemesi, TBMM’deki tüm muhalefet partili milletvekillerinin imzasıyla açılan davada, yürürlüğün durdurulması istemini karara bağladı. Anayasa Mahkemesi, kanunun, “amaç ve kapsamını” düzenleyen 1. maddesinin 1. tümcesinde yer alan “...ve bu suretle elde edilecek arazilerin, tarımsal amaçlı kullanılması...” ibaresinin yürürlüğünün durdurulması istemini reddetti. Yüksek Mahkeme, “ihale işlemleri” başlığıyla düzenlenen 2. maddesinin 1. numaralı fıkrasının yürürlüğünün durdurulması isteminin de reddine karar verdi. Bu hüküm mayın temizleme işinin Kamu İhale Kanunu’nun “istisnalar” başlıklı 3. maddesinin (b) fıkrasında belirtilen, istisna hükümlere göre Milli Savunma Bakanlığınca yaptırılacağını öngörüyor. Yüksek Mahkeme, yine aynı maddenin 2 numaralı fıkrasının 3. ve 5. tümcelerinin yürürlüğünün durdurulması isteminin de reddini kararlaştırdı.

İptal ele alınacak
Reddine karar verilen 3. tümce, “ihale komisyonlarının oluşumu ve çalışmasına ilişkin esas ve usullerin Maliye Bakanlığı tarafından belirleneceğini”, 5. tümce ise “muayene ve kabul komisyonlarının görevleri ele çalışma esas ve usullerinin oluşturulacak komisyonca belirleneceğini” öngörüyor. Anayasa Mahkemesi, söz konusu hükümlerin iptal istemini ise daha sonra karara bağlayacak.

Yürürlüğü durdurulan hükümler
Anayasa Mahkemesi, aynı kanunun 2. maddesinin 3 numaralı fıkrasının 1, 2, 4. ve 6. tümcelerinin yürürlüklerinin durdurulmasına karar verdi. Söz konusu tümceler şöyle: “Birinci ve ikinci fıkralar hükümleri çerçevesinde mayın temizleme işinin yaptırılamaması halinde, 8.9.1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ile 4734 sayılı Kanun hükümlerine tabi olmaksızın Hazineye ait ya da Maliye Bakanlığınca idare edilen mayından temizlenecek alanlar ile müstakil kullanımı mümkün olmayan ve bu taşınmazlarla bütünlük teşkil eden Hazineye ait diğer taşınmazların, tarımsal faaliyetlerde kullandırılması karşılığında, kullanım süresinden en fazla indirimi teklif edene ihale edilmek suretiyle yaptırılır. Ayrıca, söz konusu alanda bulunan ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarına ait olan taşınmazlar da aynı yöntemle Maliye Bakanlığı tarafından ihale edilir. Bu fıkranın uygulanması halinde, ihale komisyonlarının oluşumu ve çalışmasına ilişkin esas ve usuller Maliye Bakanlığı tarafından belirlenir. Muayene ve kabul komisyonlarının görevleri ile çalışma esas ve usulleri aynı komisyonca belirlenir.”

İhale süresi
Anayasa Mahkemesi, kanunun 3. maddesinin 1 numaralı fıkrasında yer alan,“...taşınmazların temizleme karşılığı tarımsal faaliyetlerde kullandırılması süresi ise...” ibaresinin de yürürlüğünü durdurdu. Bu fıkranın tamamı, “Maliye Bakanlığınca yapılacak kullanım karşılığı temizleme ihalesinde mayın temizleme süresi taşınmazların yükleniciye tesliminden itibaren 5 yılı, taşınmazların temizleme karşılığı tarımsal faaliyetlerde kullandırılması süresi ise kabul işlemlerinin yapılmasından itibaren 44 yılı geçemeyeceğini” öngörüyor.