Piyasalarda kısmi iyimserlik devam ediyor

Haftanın ilk işlem gününde küresel piyasalarda kısmi iyimserlik devam ediyor. Asya piyasaları Japonya öncülüğünde artıdayken, Avrupa ve ABD vadeliler ise yataya yakın seyrediyor. Geçen haftanın son gününde beklentilerin altında kalan tarım dışı istihdam verisi sonrası,  dolar endeksi DXY değer kaybederken, ons altında da artış kaydedildi. Zayıf verinin ardından Fed'in güvercin kalacağı beklentileri piyasalarda hakim olmaya devam ediyor. Diğer taraftan bugün ABD piyasaları işçi bayramı tatili nedeniyle kapalı olacak. Yurtiçi tarafta ise Cuma günü açıklanan ve beklentilerden yüksek gelen enflasyon rakamı ardından Merkez Bankası'nın faizlerle ilgili bir değişiklik yapmayacağı beklentileri artarken, dün akşam da orta vadeli program açıklandı. Programda 2021 yılı sonu tüketici enflasyonu tahmini %16,2 (2022 %9,8, 2023 %8, 2024 %7,6) olurken, büyüme %9 (2022 %5, 2023 %5,5, 2024 %5,5) olarak yer aldı. Açıklanan orta vadeli program, küresel risk iştahındaki iyimserlik, kurlardaki yataya yakın seyir ile birlikte BIST100 endeksi Cuma günkü %0,71'lik kaybın ardından güne tepki alımlarıyla başlayabilir.
 

*Yeşil ok olumluyu kırmızı ok olumsuzu göstermektedir.

MAKROEKONOMİ

   

Ağustos ayında TÜFE, %0,7 olan beklentilerin üzerinde aylık bazda %1,12 arttı. Ağustos ayında açılmanın etkisinin devam ettiğini fakat kısmen yavaşladığını görmekteyiz. Yıllık TÜFE, %19,25'e yükselerek Nisan 2019'dan bu yana en yüksek seviyede.

• Temmuzda olduğu gibi ağustosta enflasyondaki belirleyici, gıda grubundaki fiyat artışları oldu. TCMB son PPK toplantısında da tarımsal emtia ihracatçısı ülkelerde yaşanan iklim koşullarının küresel gıda fiyatları üzerine olumsuz yansımalarına dikkat çekmişti.
• Enerji grubunda ise Delta varyant kaynaklı küresel ekonomik toparlanmaya ilişkin endişelerle Brent petrol fiyatında düşüşün de etkisiyle aylık artış hızında yavaşlama görüyoruz. Enerji grubu aylık fiyat artış hızı %6,19'dan %0,63'e geriledi.
• Enerji ve gıda dışı mallar aylık %0,4 düştü. Temel mal fiyatları, kurdaki stabil seyir, mevsimselliğin de etkisiyle giyim ve ayakkabı grubundaki düşüş, otomobil sektöründeki ÖTV matrah düzenlemesi gibi faktörlerin etkisiyle aylık %0,43 düştü.
• Fiyatların genele yayılma derecesi hakkında bilgi veren yayılım endeksinde ise belirgin artış var.
• ÜFE'de aylık artış hızı geçen aya göre hızlandı ve aylık %2,77 arttı ve güçlü artışını sürdürdü. Yıllık bazda %45,52'ye yükselerek Eylül 2018'den beri en yüksek seviyede. Neticede gerek kur etkisi gerekse uluslararası emtia fiyatlarındaki yüksek seyir ve tedarik zincirindeki sıkıntılarla yaşanan arz kısıtları ÜFE kanalıyla TÜFE üzerinde risk oluşturmayı sürdürüyor.
• Çekirdek enflasyon olarak izlenen C endeksi manşet enflasyonun altında aylık %0,38 artarken, yıllık %17,22'den %16,76'ya geriledi.

Gıda ve alkolsüz içecekler grubu 0,84 puan ile geçen ay olduğu gibi TÜFE'yi en çok etkileyen kalem oldu. Tarihsel olarak ağustos ayında düşüş görmemize rağmen, gıda grubunda aylık artış %3,27 olurken, yıllık %29,8'e ulaştı. TCMB'nin enflasyon raporunda yıl sonu gıda enflasyonu tahmini ise %15 seviyesinde. Gıda grubunda kuraklık, turizmdeki canlanma, özellikle ağustos ayında yaşanan doğal afetlerin de etkisiyle yüksek artışlar devam etmekte. Özellikle taze meyve sebze grubunda aylık %10,8 artışın etkisiyle işlenmemiş gıdada yüksek artış görmekteyiz.

Konut kaleminin bu ay 0,15 puan etki yaptığını görmekteyiz.
 
Ulaştırma grubunda aylık %0,77 düşüş görülmekte ve enflasyona 0,12 puan düşüş yönünde etkide  bulundu. ÖTV matrah düzenlemesi nedeniyle otomobil fiyatlarında düşüş görmekteyiz. Ayrıca tavan fiyat uygulaması devamı ile şehirlerarası otobüs ücretinde aylık düşüş devam etmekte fakat bu dönemde artan mobilite sonucu tren ücreti, metro ücreti ve araba kiralama ücretleri belirgin artmakta.
 
Eğlence ve kültür grubunda aylık artış %1,13 olurken özellikle artan mobilitenin fiyatlara yansıtıldığı ve yüzyüze eğitim öncesi  defter, kalem vs. gibi alt kalemlerde de dikkat çekici artışlar görülmekte. Eğitim grubunda da okul fiyatları artışının yansıdığı görülmekte.
 
Giyim ve ayakkabı grubu ağustosta düşüş yönlü etkide bulundu fakat ağustos ayı tarihi ortalaması %4,20 düşüş olmasına rağmen açılmanın etkilerinin devamıyla tarihsel ortalamalarına göre sınırlı etkide bulundu ve %3,16 düştü.
 
Lokanta ve oteller grubunda da aylık %2,27 artış görmekteyiz. Artan turizm faaliyetlerinin ve gıda fiyatlarındaki artışın etkili olduğunu görmekteyiz. Alt kalemlere bakıldığında otel ücretinde %5,88 artış görülmekte. Temmuz ayında olduğu gibi genele yayılan enflasyon dikkat çekmekte.
 
Hizmet grubu enflasyonu ise %1,25 arttı. Eylül sonu itibarıyla hizmet sektörüne yönelik KDV indirimlerinin sona ermesi ise yukarı yönlü risk oluşturmakta.

Daha önce açıklanan verilerde artan Delta varyant vaka sayılarının etkilerini görmeye başlamıştık. ABD tüketici güveninde son 10 yılın en düşük seviyesi görüldükten sonra, cuma günü açıklanan ISM imalat dışı PMI ve tarım dışı istihdam verilerinde de etkili olduğunu gördük. Tarım dışı istihdam ağustos ayında beklentilerin oldukça altında 235 bin kişi arttı. ADP verisi de oldukça düşük gelmişti fakat hizmet sektörü, istihdam artışının çoğunu oluşturmuştu. Dikkat çekici olarak tarım dışı istihdam verisinde eğlence ve konaklama sektöründe istihdam yatay seyrederken, perakende sektöründe düştü. İşsizlik oranı %5,4'ten %5,2'ye gerilerken, ortalama saatlik ücretler ise %4,3'e yükseldi. 

ISM imalat dışı PMI endeksi ise rekor seviye olan 64,1'den ağustos ayında 61,7'ye geriledi. Raporda dikkat çekilen nokta Delta varyantın etkilerinin yanısıra işsizlerin iş piyasasına dönmelerini ertelemeleri ile ortaya çıkan iş gücü eksikliği devam etmekte. Bu açıdan tarım dışı istihdamda görülen yavaşlama bununla da ilişkili olabilir. Ayrıca ağustos ayında da tedarik zincirindeki sıkıntılar devam etmekte.

Avrupa tarafında da bölge genelinde ağustos ayına ilişkin hizmet PMI nihai verileri açıklandı, artan Delta varyantı vakalarına ve arz kısıtlarına yönelik endişelerle hizmet PMI'lar Almanya'da 61,5'ten 60,8'e, Fransa'da 56,4'ten 56,3'e, Euro Bölgesi'nde 59,7'den 59'a ve İngiltere'de 55,5'ten 55'e hafif aşağı yönlü revize edildi.

Bu hafta küresel piyasalar  son dönemde şahin açıklamalar yapan bazı ECB üyeleri sonrası ECB toplantısını, Çin TÜFE ve dış ticaret rakamlarını, tarım dışı istidam verisi sonrası ve eylüldeki Fed toplantısı öncesi Fed bölgesel başkanlarının konuşmalarını, ABD ÜFE verisini ve faiz artırımlarını sürdürmesi beklenen Rusya Merkez Bankası faiz kararı ile Almanya ZEW endeksini takip edecek.

• ABD tarafında bu hafta çok önemli bir veri akışı bulunmamakta fakat beklentilerin oldukça altında gelen tarım dışı istihhdam verisi sonrası Fed yetkililerin varlık alım azaltımı zamanlamasına ilişkin mesajlarında değişiklik olup olmayacağı takip edilecek. Daha öncesinde bazı üyeler istihdam verilerini de görmeleri gerektiğine vurgu yapmıştı. Ayrıca Powell, varlık alımı azaltımına bu sene içinde başlanabileceğini belirtmişti. Veri takvimine bakıldığında ise çarşamba günü temmuz ayı JOLTS açılan iş sayısı takip edilecek. Haziran ayına ilişkin JOLTS açılan iş sayısı, normalleşme adımlarının olumlu etkisiyle 9,483 milyon adetten 10,073 milyon adet seviyesine yükselerek piyasa beklentilerinin üzerinde gerçekleşmiş ve rekorunu yenilemişti. İşgücü talebini gösteren JOLTS yüksek gelmekte fakat özellikle devasa teşvikler ve salgının da etkisiyle iş gücü arzı istenilen seviyeye gelememekte. Perşembe günü haftalık işsizlik maaşı başvuruları izlenecek. Son açıklanan veriye göre 28 Ağustos haftasına ilişkin yeni işsizlik maaşı başvuruları 340 bin kişi seviyesine geriledi ve böylece salgının başlangıcı olan Mart 2020'den bu yana en düşük seviyeye geldi. ABD'de federal ve eyalet işsizlik yardımları dahil olmak üzere pandemi dönemi programlarının birçok eyalette 6 Eylül'e kadar sona erecek olması nedeniyle, yeni işsizlik maaşı başvurularının önümüzdeki haftalarda ve aylarda daha da düşmesi olası gözükmekte. Cuma günü ise ağustos ayı ÜFE verileri takip edilecek. Temmuz ayında ÜFE yıllık %7,8'e yükselerek beklentilerden yüksek gelmiş ve maliyet baskılarının sürdüğüne işaret etmişti. Ağustos PMI raporunda girdi maliyetlerinde yükseliş gözlenmişti. Çarşamba günü ise Fed Bej kitap raporu yayınlanacak.
• Avrupa tarafının bu hafta odak noktasında perşembe günkü ECB toplantısı olacak. Bu toplantıda fikir ayrılıklarının belirginleşmesi beklenmekte. 2. çeyrekte ekonomide büyüme gerçekleşti fakat Delta varyant büyümeye risk oluşturmakta ve bölgede enflasyon yükselmekte. Bu açıdan varlık alımlarına yönelik mesajlar önemli olacaktır. Veri takviminde ise bugün  Almanya temmuz ayı fabrika siparişleri ve salı günü sanayi üretimi verileri takip edilecek. Sanayi üretiminde küresel tedarik zincirindeki sıkıntılarla haziran ayında düşüş görülmüştü. Temmuz ayında ise otomobil üretimindeki artışla sanayi üretiminin %0,9 artması beklenmekte. Bugün yatırımcı güvenine yönelik Euro Bölgesi Sentix yatırımcı güveni ve yarın ise finans profesyonellerinin görüşünü yansıtan Almanya'ya ilişkin ZEW endeksleri takip edilecek. İlgili endekslerde salgında 4. dalga olasılığının yansımaları izlenecektir. Beklentilerin cari duruma göre daha fazla etkilenmesi beklenmekte. Cuma günü İngiltere'de ise temmuz ayı sanayi üretimi ve GSYH verileri izlenecek. İngiltere'de haziran ayına ilişkin GSYH aylık bazda %1 büyüme sergileyerek yükselişini sürdürmüş fakat haziranda hem artan vakaların etkisiyle hem de açılmanın etkisinin azalmasıyla büyümenin özellikle mart ve nisan aylarındaki %2'nin üzerindeki seviyelere göre yavaşladığı görülmüştü. Artan vaka sayıları ve tüketimdeki yavaşlama ile aylık büyüme hızında yavaşlama beklenmekte. Cuma günü Rusya Merkez Bankası faiz kararı bulunmakta. Son toplantısında artan enflasyonist baskılarla politika faizini 100 baz puan artırarak %6,5'e çekmişti. Ayrıca karar metninde baz senaryonun gerçekleşmesi durumunda gelecek toplantılarda daha fazla faiz artırımı olabileceği sinyali verilmişti. Bu hafta toplantı öncesi açıklanacak enflasyon verisi de kararı etkileyebilir.
• Asya tarafında ise salı günü Çin'in dış ticaret verileri takip edilecek. Ağustosta Çin Caixin PMI daralma bölgesine geçmişti. Bu açıdan ihracatın yıllık artış hızında yavaşlama beklenmekte. Delta varyant sayısındaki artışın iç talebi baskılayarak ithalattaki yıllık artış hızını düşürmesi beklenmekte. Çarşamba günü Japonya'nın 2. çeyrek nihai büyüme verisi açıklanacak. Sermaye yatırımlarındaki artış nedeniyle yukarı yönlü revizyon beklenmekte.  Perşembe günü Çin'in enflasyon verileri izlenecek. PMI raporunda fiyatlara ilişkin alt endekslerde karışık sinyaller alınmıştı. Beklenti TÜFE'nin ve ÜFE'nin yatay seyretmesi yönünde. Artan Covid-19 vakaları ve kısıtlamaları göz önüne alındığında Avustralya Merkez Bankası'nın bu haftaki toplantısında bekle ve gör politikası izlemesi beklenmekte.

Yurt içi veri takviminde bugün ağustos ayı reel efektif döviz kuru, yarın DHMİ uçuş istatistikleri ve Hazine nakit dengesi, çarşamba günü İŞKUR işgücü piyasası istatistikleri ve haftanın son günü ise temmuz ayına ilişkin istihdam verileri açıklanacak. Ayrıca bugün TCMB ağustos ayına ilişkin aylık fiyat gelişmeleri raporunu paylaşacak.

• Reel efektif döviz kuru temmuz ayında manşet enflasyondaki artışa karşın kurların ılımlı seyrinin etkisiyle bir önceki aya göre %2,8 oranında artışla tarihi düşük seviye olan 59,65'ten 61,31 seviyesine yükselmişti.
• Temmuz ayı DHMİ verilerine göre normalleşme adımlarının devamı ve özellikle bayram tatili nedeniyle artan mobilite sonucu iç hat yolcu sayısı aylık %34, yıllık %89,4 artarken, dış hat yolcu sayısı aylık %95,3, yıllık ise %419,3 artmıştı.
• Hazine 3 Aylık İç Borçlanma Stratejisi'nde ağustos ayında yaklaşık 16 milyar TL iç borçlanma yapacağını ve toplamda 10,9 milyar TL iç borç anapara ödemesi yapacağını belirterek 5,1 milyar TL net borçlanma yapacağını bildirmişti. Hesaplamalarımıza göre Hazine ağustos ayında yaklaşık 22,6 milyar TL iç borçlanma gerçekleştirdi. Böylelikle net iç borçlanmasının 11,7 milyar TL olduğunu öngörüyoruz. Hazine ağustos ayında dış borçlanmaya gitmedi. Dış borç ana para ödemesi stratejiye göre 1,3 milyar TL olduğundan net dış borç ödemesi 1,3 milyar TL oldu. Bunun sonucunda Hazine'nin net borçlanmasının ağustos ayında 10,4 milyar TL olduğunu öngörmekteyiz. TCMB analitik bilançosuna göre Hazine nakit hesabının ağustos ayında 82,3 milyar TL'ye yakın arttığını, dolayısıyla ağustos ayında Hazine'nin nakit fazlasının belirgin şekilde yüksek geleceğini tahmin etmekteyiz.
• Haziran ayında kademeli normalleşme adımlarının etkisiyle Haziran 2020'den beri görülen en yüksek istihdam artışı ve işsiz sayısındaki azalmayla mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı %13,1'den %10,6'ya, tarım dışı işsizlik oranı ise %15'ten %12,3'e gerilemişti. İstihdam oranı %44'ten %44,9'a yükselirken, genç işsizlik oranı ise %22,9'dan %22,7'ye, işgücüne katılım oranı %50,7'den %50,2'ye gerilemişti. 2019 yılında %53'lü seviyelerde idi. İstihdam haziran ayında 602 bin kişi artmıştı. Sektörel açıdan bakıldığında ise en belirgin katkıyı 296 bin istihdam artışı ile sanayi sektörü verirken, tarım sektöründe hasat mevsiminin etkisiyle istihdam artışı 163 bin kişi, hizmetler sektöründe 136 bin kişi arttı, inşaat sektörünün ise istihdama katkısı sınırlı kalmış ve 8 bin kişi artmıştı. Kadın işsizlik oranı %15,3'ten %14,1'e gerilerken, erkek işsizlik oranı ise %12,1'den %9'a gerilemişti.
• Öncü veri olarak İŞKUR verilerine baktığımızda ise özellikle işe yerleştirme verisinde temmuz ayında haziran ayına göre yavaşlama görülmekteydi. İşe yerleştirilen kişi sayısı haziran ayı ile kıyaslandığında tarımda önceki aya göre sınırlı azalma görülmekteydi, inşaat sektöründe ise 3,7 bin kişi azalırken, sanayi sektöründe 6,8 bin ve hizmetler sektöründe ise 10 bin kişi artmıştı. Ayrıca İŞKUR verisiyle uyumlu olarak ISO imalat PMI verisinde istihdam alt endeksi genişleme bölgesinde idi. Temmuz ayında turizmdeki hareketliliğin hizmet istihdamını olumlu etkilemesi beklenebilir. Temmuz ayında gerileyen konut satışları ise inşaat istihdamına baskı yapabilir. Ayrıca işgücüne katılım oranındaki değişiklikler işsizlik rakamlarında bu dönemde volatilite yaratabilmekte. Bu açıdan açılmayla birlikte iş gücüne katılım oranındaki artış manşet işsizlik oranlarına yukarı yönlü baskı yapabilir.
   

ŞİRKET HABERLERİ 

Carrefoursa (CRFSA, Nötr): CarrefourSA ile Mahmut Bakır, Yalçın Bakır, Murat Bakır, Ramazan Bakır, Ahmet Doğrul, Murat Doğrul, Mustafa Doğrul (Alıcılar) arasında CarrefourSA'nın %100 oranında pay sahibi olduğu Adana Gayrimenkul sermayesinin %100'ünü temsil eden her biri 1 TL nominal değerde 113,3mn adet payın tamamının 212mn TL (KDV hariç) peşin bedel karşılığında, Alıcılara satılması hususunda 03.09.2021 tarihinde hisse devri sözleşmesi imzalanmış ve pay devir işlemi tamamlanmıştır.

Coca-Cola İçecek (CCOLA, Nötr): Rekabet Kurulu'nun Şirketin İştiraki Coca-Cola Satış ve Dağıtım AŞ (CCSD)'ye 17 Nisan 2020'de tebliğ edilen ve aynı tarihte kamuya açıklanan 15.04.2020 tarihli yazısında; 02.04.2020 tarihli kararı neticesinde Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un 41. maddesi uyarınca 4054 sayılı Kanunun ihlal edilip edilmediğinin belirlenmesi amacıyla CCSD nezdinde soruşturma açılmasına karar verildiği belirtilmişti.  Soruşturma sürecinin devamı esnasında CCSD tarafından rekabetçi endişelerin giderilmesini temin etmek üzere taahhüt başvurusunda bulunulmuş ve yapılan başvuru Kurul tarafından uygun görülerek taahhüt görüşmeleri başlatılmıştı. Yürütülen süreç neticesinde taahhüt önerileri Kurul tarafından uygun görülerek kabul edilmiş ve CCSD hakkında açılan soruşturma taahhüt kararı ile sonlandırılmıştır. İlgili taahhütlere uyum çalışmaları hemen başlatılacaktır.

SEKTÖR HABERLERİ 

Çimento: Çimento ihracatına Ticaret Bakanlığı kararıyla sınırlama getirildi. Karar, çimento fiyatlarındaki artışa tepki gösteren müteahhitlerin iş bırakacaklarını duyurmalarının ardından alındı.

DİĞER ŞİRKET HABERLERİ

Say Yenilebilir Enerji (SAYAS): Şirket Güney Kore'de yerleşik müşterisi Dongkuk S&C tarafından Japonya'da gerçekleştirilecek bir proje için rüzgar türbin kulesi iç aksam tedariki konusunda bağlantı sağlanmıştır.  Şirket tarafından ilk kez Japonya'ya ihracat yapılacağı için söz konusu ihale stratejik öneme sahiptir. İhale bedeli 90bin EUR'dur.

Türk İlaç (TRILC): Türkiye de antijenden başlayarak yerli üretimi yapılacak olan (purified chick embryo cell rabies) kuduz aşısı için ruhsatlandırma yüksek öncelik başvurusunda bulunulmuştur.
     

FAİZ PİYASALARI
 

Cuma günü ağırlıklı ortalama fonlama maliyeti %19 seviyesinde yatay seyretti. TCMB cuma günü 82 milyar TL'lik (%19'dan, 7 gün vadeli) haftalık repo ihalesi açtı, toplam fonlama tutarı ise tamamı haftalık repo ihaleleri kaynaklı 331 milyar TL oldu.

ABD 10 yıllık hazine tahvillerinin faizi cuma günü %1,28 seviyelerinden başlarken, gün içerisinde %1,26-%1,33 bandında hareketin ardından %1,32 seviyesinden günü kapattı. 

Yurt içi tahvil piyasasında, cuma günü verim eğrisi genelinde faizlerde düşüşler görüldü. Bu kapsamda, günlük bazda verim eğrisinde faizlerde kısa vadeli tarafta 10 baz puana varan düşüşler gözlenirken, orta ve uzun vadeli tarafta 20 baz puana yaklaşan düşüşler görüldü. Gösterge kağıtların faizlerinin haftalık bazda değişimlerine bakıldığında ise, kısa vadeli tarafta 35 baz puana yaklaşan düşüşler gözlenirken, orta ve uzun vadeli tarafta 40 baz puana yaklaşan düşüşler görüldü.
 

GÜNLÜK ÖZET PİYASA VERİLERİ

Kaynak:Ziraat Yatırım
Hibya Haber Ajansı