Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Türkiye'deki serbest bölgelerde gerçekleştirilen ihracatın bu yıl 12,5 milyar doların üzerine çıkarılmasının amaçlandığını belirtti. Bakanlık verilerine göre, Türkiye genelinde faaliyet gösteren 19 serbest bölgede toplamda 2 bin 89 firma bulunuyor. Bu firmaların 520'si yabancı sermayeli olup, bölgelerde yaklaşık 90 bin kişiye istihdam sağlanıyor. Şu ana kadar bu alanlarda 2,9 milyar doları yabancı yatırım olmak üzere toplamda 7 milyar doları aşkın özel sektör yatırımı gerçekleştirildi.
Bakan Bolat, serbest bölgelerin Türkiye'nin küresel ekonomideki yerini güçlendirdiğini vurgulayarak, 2002 yılında 2,3 milyar dolar olan ihracat rakamının, 2020’de 7,6 milyar dolara çıktığını hatırlattı. Son dört yıl içinde ise bu bölgelerin ihracat hacminin yüzde 60 oranında arttığını kaydetti. Geçtiğimiz yıl 4,1 milyar dolar ticaret fazlası veren serbest bölgelerde, 2024 yılı itibarıyla ihracatın 12 milyar dolara ulaştığını ifade etti.
Serbest bölgelerde önceliğin katma değerli üretim, istihdam ve ihracat olduğunu vurgulayan Bolat, bu bölgelerde üretilen orta ve yüksek teknolojili ürünlerin ihracattaki payının yüzde 47,7’ye, yüksek teknolojili ürünlerin payının ise yüzde 8,3’e yükseldiğini belirtti. En fazla ihracat gerçekleştiren bölgelerin sırasıyla Ege, Mersin ve Bursa Serbest Bölgeleri olduğunu söyleyen Bolat, öne çıkan sektörler arasında otomotiv, makine, tekstil, çelik, kimya ve gemi inşanın bulunduğunu aktardı.
Yenilenebilir Enerji ve Teknoloji Yatırımları Artıyor
Son yıllarda yenilenebilir enerji sektörüne yönelik üretim faaliyetlerinin serbest bölgelerde yaygınlaştığını belirten Bolat, İzmir'deki serbest bölgelerde rüzgar türbini ve kanat üretimi yapılırken, İstanbul çevresindeki bölgelerde güneş enerjisi ekipmanları üretildiğini dile getirdi. Otomotiv, havacılık ve savunma sanayii alanlarında faaliyet gösteren birçok ulusal ve uluslararası yatırımcının da serbest bölgeleri tercih ettiğini söyledi. Antalya ve Kocaeli serbest bölgelerinde ise yat ve gemi inşa sektörlerinin ön planda olduğunu ifade etti.
Serbest Bölgeler Kanunu'nda 2008’de yapılan düzenlemelerle ihracatın teşvik edildiğini hatırlatan Bolat, üretim yapan firmaların yurtdışı satışlarının gelir ve kurumlar vergisinden muaf olduğunu, ayrıca üretilen ürünlerin yüzde 85'inin ihraç edilmesi durumunda çalışanların gelir vergisi stopajından da muaf tutulduğunu belirtti. Serbest bölgelere getirilen mallardan gümrük vergisi ve KDV alınmadığını da sözlerine ekledi.
Serbest Bölgelere Yeni Yatırımlar Geliyor
Türkiye’de faaliyet gösteren serbest bölge firmalarının yüzde 25’inin yabancı sermayeli olduğunu ifade eden Bolat, yabancı yatırımcıların bu bölgelere olan ilgisinin arttığını vurguladı. Türkiye ile 17 ülke arasında yapılan işbirliği mutabakatları sayesinde serbest bölgelerin uluslararası yatırımcılara tanıtıldığını söyledi.
Bakan Bolat, serbest bölge sınırlarının genişletilmesi için de çalışmalar yürütüldüğünü belirterek, İzmir’de Batı Anadolu Serbest Bölgesi'nin 18 Mart 2024’te faaliyete geçtiğini duyurdu. Buradaki yatırımların tamamlanmasıyla 15 bin kişiye istihdam sağlanması ve 2 milyar doların üzerinde ihracat gerçekleştirilmesi hedefleniyor. İzmir’deki dördüncü serbest bölge olacak Menemen Serbest Bölgesi'nin kuruluş çalışmalarının da devam ettiğini ifade etti.
Yat ve tekne sektörünün önemli merkezlerinden olan Antalya ve Kocaeli serbest bölgelerinin tam kapasiteye ulaştığını belirten Bolat, bu alanda yeni bir serbest bölge kurulmasına yönelik çalışmaların sürdüğünü açıkladı.
Yeni serbest bölgelerin kurulmasına yönelik talepleri değerlendirdiklerini söyleyen Bolat, Türkiye'nin dış ticaretine katkı sağlayacak yeni serbest bölgelerin kurulması için uygun alanların belirlendiğini ifade etti. Serbest bölgelerin lojistik altyapısını güçlendirmek için Adana Yumurtalık, Gaziantep ve Avrupa Serbest Bölgeleri'ni demiryolu ağına bağlayacak projelerin devam ettiğini de sözlerine ekledi. Bu adımlarla, büyük hacimli yük taşımacılığının daha hızlı ve maliyet etkin hale getirilmesi, dolayısıyla serbest bölgelerde faaliyet gösteren firmaların küresel rekabet gücünün artırılması amaçlanıyor.